سرایدار، یکی از مهمترین افراد در رعایت نظم، ایمنی و پاکیزگی در ساختمانها است و معمولا در ساختمانها و مجتمعهای بزرگ، از افراد کاربلد در سرایداری استفاده میشود. با توجه به اهمیت وجود شخصی به نام سرایدار یا نگهبان در هر ساختمانی، شاهد هستیم که روز به روز به تعداد ساختمانهایی که به فکر استخدام سرایدار میافتند، اضافه میشود تا این فرد بتواند وظایف متعددی را در ساختمان بر عهده بگیرند و از آپارتمان و اهالی آنها مراقبت و محافظت کند.
از طرف دیگر برای بسیاری از خریداران آپارتمان، وجود فردی به عنوان سرایدار در آپارتمانی که قصد خرید آن را دارند، بسیار اهمیت دارد. حضور سرایدار به بهتر انجام شدن کارهای ساختمان و همچنین امینت بیشتر آن بسیار کمک میکند.
در این مقاله با بررسی الزامات قانونی در انجام وظایف و استخدام سرایدار، به این سوال پاسخ میدهیم که سرایدار کیست؟
سرایدار یا نگهبان ساختمان کیست؟
سرایدار یکی از مهمترین افراد در نگهداری و نظافت محیطهای مختلف است. مسئولیت اصلی آنها رسیدگی به نظافت، نظم و تمیزی ساختمانهای مختلف مانند ادارات، مدارس، بیمارستانها، هتلها و سایر مراکز تجاری یا مسکونی است. در واقع، باید عنوان کرد که سرایداران نقش حیاتی در حفظ محیطی امن و سالم برای ساکنین هر ساختمانی دارند.
سرایداران، معمولا مانند کارمندان دارای ساعت کاری نیستند و وظایفی که برای آنها تعیینشده، در بیستوچهار ساعته شبانهروز قابل اجرا هستند. آنها بسته به اندازه و نیازهای هر ساختمانی، ممکن است به صورت فردی یا به عنوان بخشی از یک تیم در ساختمانهای بزرگ و ادارات کار کنند. این افراد، باید از هرگونه مقررات بهداشتی و ایمنی قابل اجرا پیروی کنند و مراقب اصول ایمنی در تمیز کردن محیطهای مختلف و استفاده از مواد باکیفیت باشند. اما برای کار بهعنوان سرایدار نیز، نیاز به برخی مهارتها است که از جمله مهمترین آنها میتوان به توجه به جزئیات، مدیریت زمان و توانایی در کار بهصورت فردی اشاره کرد. در واقع مجموع این مهارتها هستند که باعث میشوند، فردی بهعنوان سرایدار در کار خود موفق شود و محیطی تمیز و قابل سکونت برای افراد و اهالی هر ساختمانی مهیا کنند.
آیا لابی من همان نگهبان ساختمان است؟
بسیاری از افراد، لابی من، سرایدار و نگهبان را یکی میدانند و همین موضوع باعث میشود که در برخی مواقع انتظارات افراد از تمام این افراد یکی شود. برای پی بردن به معنای هر کدام از این عبارات، لازم است به این نکته اشاره کنیم که ساختمانها با توجه به بزرگ و کوچک بودن و همچنین حجم کاری که دارند، نیاز به استخدام افراد با القاب مختلف پیدا میکنند.
در واقع در برخی مجتمعهای بزرگ، فردی بهعنوان لابی من، فردی برای نگهبانی و در نهایت، ممکن است یک یا دو نفر نیز بهعنوان سرایدار استخدام شوند. اما این در مورد ساختمانهای کوچک صدق نمیکند و ممکن است در این آپارتمانها نگهبان، سرایدار و لابی من، همگی یک نفر باشند و همان فرد وظایف تمام این افراد را انجام دهد.
اصلیترین وظایف سرایدار
فردی با عنوان سرایدار، دارای وظایفی خاصی است که در ادامه به تمام این وظایف اشاره خواهیم کرد:
۱. نگهبانی و حفظ امنیت ساختمان
اولین و مهمترین وظیفه هر سرایداری، حفظ امنیت و مراقبت از ساختمان است. در واقع، او باید از سرقتهای احتمالی در ساختمان جلوگیری و کاری کند که اهالی امنیت را در ساختمان حس کنند. با توجه به بزرگ و کوچک بودن هر ساختمانی، میتوان تعداد سرایدار را افزایش داد که این بخش از وظایف هر سرایداری بهدرستی انجام شود.
۲. انجام کارهای نظافتی ساختمان
دیگر وظیفه مهمِ هر سرایداری، تمیز نگه داشتن ساختمان، یعنی تمیز کردن تمام فضاهای مشاع در آپارتمانها و مجتمعهای مسکونی است. این افراد باید تمام فضاهای مشاع از جمله حیاط، راهروها، آسانسور، پلهها، پارکینگ، محوطه بیرونی، پشتبام و غیره را تمیز نگه دارند. انجام این وظیفه از سمت سرایداران، به ساکنین کمک میکند تا زندگی راحتتر و بهداشتیتری در ساختمان داشته باشند.
۳. برف روبی ساختمان
یکی از مهمترین بخشهای هر آپارتمانی، پشتبام آن است که بعضا دچار آسیبهایی نیز میشود. یکی از این آسیبها از انباشتهشدن برف رخ میدهد و ممکن است واحدهای زیرین پشتبام، با خطر ریزش سقف مواجه شوند. بنابراین وقتی برف سنگینی میبارد، سرایدار وظیفه دارد که برف روبی پشتبام را انجام دهد تا از این مشکلات جلوگیری شود. همچنین، سراغ برف روبی حیاط، محوطه بیرونی و پارکینگ نیز برود، تا رفتوآمد ساکنین بهراحتی صورت بپذیرد.
۴. رسیدگی به فضای سبز
دیگر وظیفه هر سرایداری، رسیدگی به فضای سبز یا همان باغ و باغچه ساختمانها است. از جمله کارهایی که او باید انجام دهد شامل آبیاری منظم، جمع کردن برگهای افتاده، هرس کردن گیاهان و کاشت گیاهان جدید میشود.
۵. محافظت از تجهیزات ساختمان
بسیاری از مدیران، نگهداری و مراقبت از برخی تجهیزات ساختمان را به سرایداران واگذار میکنند. این تجهیزات شامل آسانسور، تاسیسات گرمایشی، موتورخانه و موارد دیگر میشود. مراقبت از این تجهیزات، معمولا با توجه به مهارت سرایدار انجام میشود و در برخی مواقع، سرایدار تنها وظیفه دارد که تخلفات ساکنین در استفاده از این تجهیزات را به مدیر اطلاع دهد.
۶. جمعآوری زبالهها (توافقی)
مواردی که در قبل اعلام کردیم، همگی جزء وظایف اجباری هر سرایداری هستند. برخی وظایف نیز وجود دارند که با توافق میان ساکنین و سرایدار اجرایی میشوند. یکی از این وظایف، جمعآوری زباله از واحدهای ساختمان و در ساعتی مشخص از شب توسط سرایدار است.
۷. حضور تمام وقت در ساختمان
معمولا در زمان استخدام سرایدار به این موضوع اشاره میشود که فردی با این عنوان شغلی، باید بهصورت بیستوچهار ساعته در ساختمان باشد تا بتواند امنیت ساختمان را تضمین کند. بنابراین، یکی دیگر از وظایف هر سرایداری، حضور تمام وقت در ساختمان برای محافظت از آپارتمان و همچنین اطمینان دادن به ساکنین در حفظ امینت آنها است.
۸. جمعآوری شارژ ساختمان
میتوان سرایدار را دست راست مدیر ساختمان در نظر گرفت. به همین خاطر، یکی از مهمترین وظیفه هر سرایداری میتواند جمع کردن شارژ ماهانه در آپارتمان باشد.
۹. بررسی تاسیسات مختلف
تاسیسات برقی و گازی، از جمله مهمترین تجهیزات در آپارتمانها هستند و معمولا آسیب دیدن آنها، هزینهی زیادی را به ساختمان تحمیل میکند. از این رو، سرایدار باید بهصورت مداوم این تاسیسات را بررسی کند تا از سالم بودن آنها مطمئن شود. این کار، همچنین باعث میشود که خیلی سریع از وقوع هر گونه مشکل در تاسیسات باخبر شوید و اقدام به رفع آن کنید.
۱۰. روشن کردن چراغها در شب
یکی دیگر از وظایف هر سرایداری، این است که محل رفتوآمد ساکنین را در شب روشن کند تا بتوانند به راحتی از راهروها و پلهها عبور کنند. بنابراین، آنها به محض تاریک شدن هوا، اقدام به روشن کردن تمام چراغها در فضاهای مشاع میکنند تا مشکلی برای ساکنین بهوجود نیاید. این وظیفه در ساختمانهایی که روشناییهای آنها دارای سنسور هستند، وجود ندارد.
۱۱. رسیدگی به ساختمان
از دیگر وظایف سرایدار این است که، کارهای مربوط به تعمیر و تعویض وسایل در ساختمان را انجام دهد. کارهایی مانند تعویض لامپهای سوخته، محکم کردن دستگیرهها، روغن کاری دربهای اصلی ساختمان و مواردی از این دست، از جمله کارهایی هستند که هر سرایدار ملزم به انجام آنها است.
مسئولیتهای قانونی سرایدار
قانون مصوب در مورد قوانین آپارتمان نشینی، قانون تملک آپارتمانها و آییننامه اجرایی آن با اصلاحیههای بعدی مصوب ۸/۲/۱۳۴۷» است. در فصل چهارم این قانون و آییننامه اجرایی آن، به وظایف و مسئولیتهای قانونی سرایدار اشاره شده است که در ادامه، آنها را بیان خواهیم کرد.
-
ماده ۳۷سرایدار مکلف است در ایام تعطیلات خصوصاً تعطیلات عید نوروز به صورت تمام وقت در ساختمان حاضر بوده و نگهبانی از ساختمان را بر عهده گیرد.
-
ماده ۳۸سرایدار مجاز به سکنی دادن افرادی غیر از افراد ذکرشده در قرارداد اجاره نمیباشد.
-
ماده ۳۹وی مجاز خواهد بود با هماهنگی و موافقت مدیر در سال حداکثر به مدت ده روز و با معرفی فرد جایگزین به مرخصی برود.
-
ماده ۴۰مدت قرارداد اجاره سرایدار سه ماه بوده که در صورت رضایت مدیر و ساکنین از عملکرد سرایدار برای دورههای سه ماهه، توسط مدیر قابل تمدید است.
-
ماده ۴۱هرساله در مجمع مبلغی جهت تقدیر از زحمات سرایدار مشخص میشود که در صورت رضایت مدیر از عملکرد سرایدار به صورت ماهانه و از محل شارژ قابل پرداخت خواهد بود.
-
ماده ۴۲انجام فعالیتهای شغلی سرایدار و حضور و غیاب وی در ساختمان باید با مدیر هماهنگ شده به گونهای که لطمهای به وظایف مندرج در ماده ۳۶ وارد نشود.
-
ماده ۴۳انجام امور شخصی ساکنین جزو وظایف سرایدار نبوده و واگذاری امور شخصی ساکنین به سرایدار از قبیل نظافت منزل، نظافت اتومبیل، خرید و کمک در جابه جایی وسایل و نظایر آن به شرط آنکه خدشهای به وظایف اصلی سرایدار وارد نکند و با توافق فیمابین طرفین جهت جبران زحمات سرایدار بلامانع خواهد بود.
-
ماده ۴۴سرایدار متعهد میگردد در صورت عدم رضایت مدیر از عملکرد وی حداکثر ظرف مدت ۱۵ روز نسبت به تخلیه سوئیت سرایداری اقدام نماید. در غیر این صورت موضوع از طریق مراجع قانونی و نیز به اجرا گذاشتن چک تضمین پیگیری خواهد شد.
-
ماده ۴۵سوئیت سرایداری جزو مشاعات ساختمان بوده و تغییر کاربری آن به منظوری غیر از سکونت سرایدار تنها منوط به اجماع تمامی مالکین ساختمان خواهد بود.
-
ماده ۴۶سرایدار مکلف به رعایت مفاد این مقررات، دستورات مدیر و شئون اخلاقی و عرفی ساکنین ساختمان بوده و در صورت تخلّف از این موارد، متناسب با موضوع جریمهای توسط مدیر برای وی در نظر گرفته خواهد شد.
نکات مهم در استخدام سرایدار یا نگهبان ساختمان
استخدام سرایدار نیز مانند هر نوع استخدام دیگری، بایدها و نبایدهایی دارد و البته در این مورد باید بسیار سختگیر عمل کرد، چرا که بحث امنیت و مراقبت از ساکنین یک آپارتمان مطرح است. بهطور کلی، باید موارد زیر را در استخدام سرایدار در نظر داشته باشید:
- سرایدار باید متاهل و دارای حداکثر یک فرزند باشد.
- در صورت مجرد بودن، سرایدار باید بالای ۵۰ سال و کمتر از ۶۰ سال سن داشته باشد.
- سرایدار انتخابی باید گواهی عدم اعتیاد داشته باشد.
- فرد انتخابی باید گواهینامه عدم سو پیشینه کیفری را نیز ارائه دهد.
- سلامت جسمی و روحی سرایدار نیز، مهمترین فاکتور در استخدام بهترین فرد برای سرایداری است.
- بهتر است سراغ افرادی بروید که حداقل دارای دیپلم متوسطه هستند.
- برای اطمینان از حسن انجام کار توسط سرایدار، حتما از او ضامن معتبر و سفته دریافت کنید و به عنوان ضمانت نزد خودتان نگه دارید.
- به مهارتهای افراد مختلف بهعنوان سرایدار دقت کنید و فردی را انتخاب کنید که به جزئیات توجه میکند و دارای مهارت برقراری ارتباط است.
- بهتر است فرد انتخابی شما با نحوه کار با سیستمهای محافظتی و حتی سیستمهای اطفای حریق آشنایی داشته باشد.
- فرد انتخابی شما باید به قوانین سرایداری و نگهبانی از مجتمعها آشنا باشد و این قوانین را رعایت کند.
محل اقامت سرایدار
معمولا در برخی آپارتمانها، محلی بهشکل سوئیت وجود دارد که مطابق ماده ۳۴ قانون تملک آپارتمانها، مدیر ساختمان میتواند این سوئیت را به سرایدار اجاره دهد و این کار را در صورت میتواند انجام دهد، که با قوانین ساختمان تضاد نداشته باشد و همچنین تمام اعضا برای انجام آن رضایت دهند.
بعد از توافق با تمام ساکنین، قراردادی میان سرایدار و مدیر ساختمان تنظیم میشود. معمولا در این قرارداد، به این اشاره میشود که سرایدار در ازای اجارهی ماهیانه تعهد میدهد که خدماتی را انجام دهد و یا اینکه در کنار انجام این وظایف، مبلغی را نیز بهعنوان اجاره به مدیر پرداخت کند.
مدت زمان قرارداد اجاره سرایدار سهماهه است که در صورت رضایت ساکنین و مدیر ساختمان، این مدت برای سه ماه دیگر نیز تمدید خواهد شد. اما اگر ساکنین از سرایدار رضایت نداشته باشند، او باید ظرف مدت ۱۵ روز سوییت سرایداری را تخلیه کند. علاوه بر این و بر اساس ماده ۴۵، سوئیت سرایداری جزء مشاعات ساختمان است و تغییر کاربری آن توسط سرایدار، خلاف قوانین است.
حقوق سرایدار
استخدام سرایدار و یا نگهبان در ساختمانها، طبق قوانین کار صورت میپذیرد و به همین خاطر، برای عقد قرارداد با سرایدارها، باید از یکی از نمونه قراردادهای استخدامی قانون کار استفاده کرد. در این قرارداد، کارفرما مدیر یا صاحب ملک است و کارگر نیز سرایدار میباشد.
طبق قانون کار، باید تمام حق و حقوق سرایدار از جمله مزد یا همان حقوق و دیگر مزایا را به آن پرداخت کنید. طبق قانون، کارفرما که در اینجا مدیر یا صاحب ملک است، باید این مبلغ را در موعد مشخصشده به حساب کارگر که در اینجا سرایدار است، واریز نماید. در مورد مبلغ و میزان دستمزد سرایدار، در قرارداد عددی آورده شده که با توافق میان کارفرما و کارگر تعیین میشود.
علاوه بر این، پاداش و عیدی سرایدار نیز بهازای یک سال کار معادل با ۶۰ روز مزد به او پرداخت میشود. در صورت همکاریِ کمتر از یک سال، عیدی سرایدار باید با توجه به تعداد روزهای همکاری محاسبه شود. علاوه بر این و براساس ماده ۲۴ قانون کار، مدیر ساختمان یا صاحب ملک موظف است بهازای هر سال اشتغال به کار سرایدار، معادل یک ماه آخرین حقوق بهعنوان مزایای پایان کار پرداخت نماید. بحث بیمه نیز در مورد سرایدار صدق میکند. بر این اساس، مدیر ساختمان یا صاحب ملک باید سرایدار را بیمه تامین اجتماعی کند.
علاوه بر موارد بالا، برخی دیگر از مزایای شغلی مانند کمک عائلهمندی، حق اولاد، هزینه خاروبار و غیره نیز به سرایدار پرداخت شود. تمام این موارد، در صورتی به سرایدار تعلق میگیرند که قرارداد او تحت قوانین کار باشد و او در قرارداد کارگر خطاب شود.
طبق قانون بیمه سرایدار اجباری است و باید از سوی هیات مدیره هر ساختمانی پرداخت شود.
مبلغ حق بیمه ۳۰ درصد از دستمزد سرایدار است که ۲۳ درصد از را باید کارفرما پرداخت کند و مابقی آن از حقوق سرایدار کم میشود.
حقوق سرایدار توافقی بوده اما باید حداقل طبق قانون کار همان سال محاسبه و پرداخت شود.