یکی از قوانینی که در سراسر جهان اجرا می‌شود، قانون مربوط به پرداخت عوارض شهرداری برای املاک است. در ایران نیز این قانون وجود دارد و هر ساختمانی هم از نوع تجاری و هم از نوع مسکونی و در شهرهای مختلف ایران، مشمول پرداخت عوارض شهرداری ساختمان است. یکی از بزرگترین چالش‌های سازندگان در شهرهای بزرگ و کوچک، این است که قبل از شروع ساخت‌وساز این عوارض را پرداخت نمی‌کنند و همین موضوع باعث نیمه‌کار ماندن ساختمان‌ها می‌شود.
در واقع، عوارض‌هایی که توسط مالکین خانه‌ها پرداخت می‌شود، به‌عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی این ارگان شناخته می‌شود که معمولا مبلغ آن واحد به واحد متفاوت است و برای پرداخت آن می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد.
در این مقاله درباره موضوع عوارض نوسازی، پسماند و نحوه پرداخت آن خواهیم گفت تا از چالش‌های عدم پرداخت این هزینه جلوگیری کنید.
عوارض شهرداری چیست؟
برای تعریف عوارض شهرداری خوب است سراغ قانون برویم. طبق آنچه در ماده ۵۵ قانون شهرداری مصوب سال ۱۳۳۴ آمده:
ایجاد خیابان‌ها و کوچه‌ها و میدان‌ها و باغ‌های عمومی، مجاری آب و توسعه معابر، تنظیف و نگاهداری و تسطیح معابر و انهار عمومی و مجاری آبها و فاضلاب و تنقیه قنوات مربوط به شهر و تامین آب و روشنایی به وسایل ممکنه، در حدود قوانین شهرداری است و این ارگان می‌تواند وجوهی برای ارائه این خدمات از شهروندان دریافت کند.
هر کدام از این مواردی که عنوان کردیم، دارای مبلغ مشخصی هستند که شهرداری مبلغ آن را با استناد بر ماده ۳۰ آیین‌نامه مالی شهرداری‌ها که توسط وزارت کشور تهیه و تنظیم شده، اعلام می‌کند.
انواع عوارض شهری
عناوین و انواع عوارض ساختمان شامل موارد زیر می‌شود:
قانون عوارض شهرداری
مطابق قانون، عوارض نوسازی برای تمام اراضی، ساختمان‌ها و مستحدثات واقع در محدوده، تعیین می‌شود. در زمان تعیین این عوارض، فرقی نمی‌کند که ملک تجاری و یا اینکه کاربری آن مسکونی باشد. مدت زمان پرداخت آن نیز تا پایان سال است و در صورت عدم پرداخت به‌موقع، مالکین مشمول ۹ درصد جریمه دیرکرد خواهند شد. اما در قانون قید شده در صورت پرداختِ به‌موقع عوارض شهرداری، مالکان مشمول ۱۰ درصد تخفیف خوش‌حسابی خواهند شد. این در مورد عوارض نوسازی و عمران و آبادانی شهری صدق می‌کند.
قانون در مورد پرداخت عوارض مدیریت پسماند نیز مواردی را عنوان کرده است. در هر صورت جمع‌آوری و مدیریت زباله‌هایی که به‌صورت روزانه توسط ساکنین یک شهر تولید می‌شود، بر عهده شهرداری است و مطمئنا این فرآیند برای این نهاد هزینه‌بر خواهد بود. به همین خاطر، مبلغی به‌عنوان عوارض برای این منظور از اهالی شهر اخذ خواهد شد.
در مورد عوارض کسب و پیشه نیز، واحدهای صنفی در دسته‌های مختلف موظف به پرداخت این عوارض هستند. در زمان تعیین مبلغ این نوع عوارض نیز عوامل مختلفی در نظر گرفته می‌شود که شامل قیمت پایه، ارزش منطقه‌ای واحد صنف و مساحت آن می‌شود. در صورتی که قصد فروش واحد صنفی خود را دارید، حتما از پرداخت این نوع عوارض مطمئن شوید. حتی در زمان اجاره و انتقال سرقفلی نیز حتما باید عوارض شهرداری را محاسبه و پرداخت کنید.
چه افرادی باید عوارض شهرداری را پرداخت کنند؟
یکی از موارد بحث‌برانگیز در مورد عوارض شهرداری، موضوع مربوط به پرداخت آن توسط کدام فرد است. بسیاری معتقدند که عوارض شهرداری را باید مستاجر پرداخت کند و برخی دیگر می‌گویند که وظیفه پرداخت عوارض بر عهده موجر است. قانون درباره این موضوع به‌خوبی توضیحاتی را ارائه داده است:
- پرداخت عوارض شهرداری مربوط به مدیریت پسماند، بر عهده شخصی است که در آن واحد مسکونی زندگی می‌کند و سکونت دارد. به این معنا که، اگر مالکی خانه خود را به فرد اجاره داده باشد و او در آن خانه مستقر باشد، فرد مستاجر مسئول پرداخت عوارض شهرداری مربوط به مدیریت پسماند است.
- پرداخت عوارض شهرداری مربوط به نوسازی و عمران شهری، بر عهده مالک است. اما در صورتی که مالک و مستاجر طی توافقی در قرارداد ذکر کنند که فرد مستاجر مبلغی از عوارض را به‌عنوان اجاره پرداخت کند، در این حالت این مبلغ و پرداخت آن بر عهده مستاجر نیز خواهد بود. اما در کل، پرداخت هزینه مربوط به عوارض نوسازی تمام و کمال بر عهده مالک است.
- پرداخت عوارض شهرداری نیز به عهده‌ی صاحب پروانه یا کسی است که اجاره‌نامه به نام او تنظیم شده است. به این معنا که، فرد مستاجر در واحد تجاری مسئول پرداخت هزینه عوارض است. از آنجایی که معیارهای مختلفی در محاسبه این نوع عوارض شهرداری لحاظ می‌شود و تمام این عوامل روی مبلغ آن تاثیر می‌گذارند، بنابراین در زمان پرداخت حتما محتویات داخل ابلاغیه را با مشخصات واحد صنفی تطبیق دهید و از درست بودن تمام اطلاعات مطمئن شوید.
نحوه پرداخت قبوض عوارض شهری
قبوض عوارض شهرداری، معمولا در پایان سال برای مالکین صادر می‌شود و تا روزهای پایانی نیز زمان برای پرداخت آنها دارند. اگر قصد شما پرداخت به‌موقع این قبوض است، این امکان برای شما فراهم شده که از طریق سامانه‌های اینترنتی نیز این قبوض را مشاهده و اقدام به پرداخت آنها کنید.
به‌طور کلی، روش‌های پرداخت قبوض عوارض به شرح زیر است:
- پرداخت حضوری با مراجعه به بانک‌ها و دستگاه‌های ATM
- پرداخت غیرحضوری و از طریق اپلیکیشن‌ها، موبایل‌بانک‌ها و اینترنت بانک‌ها
- پرداخت غیرحضوری از طریق سامانه تلفنی و شما با شماره‌گیری ۱۳۷
- پرداخت حضوری با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک شهر
روش تعیین عوارض نوسازی
طبق اعلام وزارت کشور، فرمولی برای محاسبه عوارض نوسازی وجود دارد که اعداد موجود در این فرمول‌ها هر سال به‌روز می‌شوند. در تمام این فرمول‌ها یک نرخی به‌عنوان پایه وجود دارد که به‌عنوان مثال در محاسبه عوارض پسماند، عدد مربوط به تولید زباله در شهر تهران ۷۵۰ گرم است. در مورد دیگر عوارض‌ها شهرداری نیز این فرمول‌ها اعدادی ثابت دارند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
فرمول محاسبه عوارض نوسازی شهرداری
در محاسبه عوارض نوسازی ساختمان و ارزش زمین مواردی در نظر گرفته می‌شوند و مهم هستند که عبارت‌اند از:
- تعیین محل وقوع ملک در دفترچه منطقه‌ای (دفترچه ارزش معاملاتی)
- مساحت زمین
- پهنه ملک
- مساحت جبهه و پشت جبهه (تا سال ۱۳۹۱)
فرمول محاسبه عوارض نوسازی با توجه با فاکتورهای بالا به شرح زیر است:
۱.۵% x ارزش ملک = عوارض نوسازی
ارزش زمین + ارزش ساختمان = ارزش ملک
قیمت منطقه‌ای x مساحت زمین = ارزش زمین
(قیمت بنا + ۳۰ درصد ارزش معبر) x مساحت مشمول = ارزش ساختمان
توجه داشته باشید که برای محاسبه ارزش ملک باید مواردی مانند مشخصات ساختمان که شامل مساحت مشمول، کد بنا، تعداد طبقات، کاربرد و غیره می‌شود، سال ساخت بنا و پهنه ملک را در نظر بگیرید.
فرمول محاسبه بهای خدمات مدیریت پسماند
فرمول محاسبه بهای مدیریت پسماند کمی پیچیده‌تر از فرمول نوسازی ساختمان است، اما با قرار دادن اعداد در این فرمول، می‌توانید آن را به‌خوبی درک کنید.
فرمول کلی این عوارض شهرداری عبارت است از:
در این فرمول، F به بُعد خانوار شهری تهران (۳/۱ نفر)، R به سرانه تولید پسماند در شهر تهران (۷۵/ ۰ کیلوگرم)، Ct به هزینه جمع‌آوری و حمل‌ونقل یک کیلوگرم پسماند عادی شهری در شهر تهران (۷۵۰ ریال)، Cd به هزینه دفع یک کیلوگرم پسماند عادی شهری در شهر تهران (۴۵۰ ریال)، (۵/۱> 1E > ۴/۰) و ۲ E به ضریب تشویق جهت گسترش تفکیک از مبدأ (۱) اطلاق می‌شود.
نکته: در صورتی که تعداد واحد مسکونی از یک واحد بیشتر باشد، ضرایب حداقل «۴/۰» و حداکثر «۵/۱» در تعداد واحد مسکونی ضرب می‌گردد.
فرمول محاسبه بهای عوارض کسب و پیشه
برای محاسبه عوارض کسب و پیشه باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت که یکی از مهم‌ترین آنها، متراژ ملک تجاری است. دیگر عوامل تاثیرگذار شامل مساحت، قیمت منطقه‌ای، ضریب ارائه شده توسط شهرداری و ضریب تعداد سالی که مستاجر در آن فعالیت داشته است، می‌شود.
در کل فرمولی برای محاسبه این نوع عوارض وجود ندارد، اما چیزی که در آن به‌صورت ثابت وجود داشته، این است که هر ساله ۱۰ درصد به مبلغ سال پیش مبلغ عوارض کسب و پیشه اضافه می‌شود.
چگونه به عوارض نوسازی شهرداری اعتراض کنیم؟
در صورتی که مشکلی در عدد درخواست‌شده از سمت شهرداری برای پرداخت عوارض وجود داشته باشد و در کل بین مؤدی و شهرداری اختلافی پیش آمده باشد، بر اساس ماده ۷۷ قانون شهرداری‌ها این مشکل آنها به کمیسیونی ارجاع داده می‌شود که نماینده دادگستری استان محل سکونت و نماینده شهرداری محل سکونت و نماینده شورای شهر در آن به‌صورت دائم حضور دارند. در واقع، مرجع اداری غیر قضایی برای رفع اختلافات و رسیدگی به آنها، کمیسیون ماده ۷۷ است و رأی نیز توسط این کمیسیون ابلاغ خواهد شد. نکته مهم این است که، این کمیسیون محلی برای شکایت شهروندان و همزمان شهرداری‌ها است. به این معنا که شهرداری‌ها نیز می‌توانند از کمیسیون ماده ۷۷ برای شکایت از شهروندان برای عدم پرداخت عوارض‌ها اقدام کنند.
توجه داشته باشید که برای اعتراض به مبلغ عوارض نوسازی و عمران شهرداری تهران، باید به سامانه عوارض شهرداری تهران مراجعه کنید و این کار را بعد از دریافت شماره پیگیری باید انجام دهید.
نکات مهم در تعیین تعرفه عوارض شهرداری ساختمان
هنگام تعیین عوارض شهرداری ساختمان باید به مجموعه نکات مهمی دقت کنید که عبارت‌اند از:
- ساختمان‌های قدیمی‌ای که نوسازی می‌شوند، به مدت ۳ سال از تاریخ نوسازی از پرداخت عوارض ملک معاف می‌شوند.
- عوارض ساختمان‌های اطراف میدان یا فلکه، بر اساس بالاترین قیمت از خیابان‌های اطراف میدان یا فلکه محاسبه می‌شود.
- در محاسبه عوارض شهرداری ساختمان‌های چندبر، قیمت بر اساس بالاترین بر ملک مشرف به معبر محاسبه می‌شود.
- در صورت عدم پرداخت به‌موقع عوارض شهرداری، تخفیف و یا بخشودگی شامل حال شما نخواهد شد.
- عوارض شهرداری هر سال اول فروردین ماه ابلاغ می‌شود و تا پایان همان سال مهلت پرداخت عوارض وجود دارد و باید به‌طور کامل آن را پرداخت کنید تا مشمول جریمه نشوید.
جمع‌بندی
عوارض شهرداری در انواع مختلف، یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی شهرداری‌ها است و مانند مردم کشورهای مختلف دنیا، باید مبلغ آن را به این نهاد پرداخت کنید. مبلغ انواع عوارض را شهرداری تعیین می‌کند و هر کدام از مدل‌های مختلف عوارض شهرداری، دارای فرمول محاسبه خاصی هستند.
در صورتی که می‌خواهید از تخفیف خوش‌حسابی برخوردار شوید و مشمول جریمه دیرکرد نشوید، حتما مبلغ عوارض را سر موعد مقرر پرداخت کنید.
